Ebu Bekir el Razi

Asıl adı Muhammed bin Zekeriya olan ebu Bekir el Razi Rey kentinde İS 864 yılında doğmuş ve yine aynı kentte İS 925 yılında ölmüştür. Fizik, felsefe, tıp, kimya alanlarında eserler vermiştir.

Türk ve Acem olduğu konusunda tartışmalar olan Ebu Bekir El Razi, doğduğu şehir olan Rey’de felsefe, matematik, doğa bilimleri ve astonomi eğitimi yaptıktan sonra Bağdat ve başka İslam şehirlerinde öğrenimini tamamladı. Daha sonradan da tıp öğrenimi gördü. Rey ve Bağdat hastanelerinde başhekim olarak çalışan Razi’nin eserlerinin neredeyse hepsi Latinceye çevrilmiştir. Tıp alanında yazdığı el-Havi adlı ansiklopedi 17. yüzyıla kadar en önemli başvuru kaynağı olmuştur.

İlk göz ameliyatı, sülfirik asidin keşfi, alkol ve tıpta kullanımı, su çiçeği ve kızamığın ilmi esaslarla birbirinden ayrılması, modern kimya ile kimya mühendisliğinin arasındaki geçişin kurulması, allerjik astım üzerine yazılan ilk makale gibi bir çok çalışmayla tanınır.

Ebu Bekir el Razi’nin önemi İslam dünyası içinde ilk defa doğa felsefesini savunan kişi olmasıdır. İS 750 yılından sonra Türk ve Pers kültürlerinin katılmasıyla kozmopolit bir hal alan İslam her alanda ilerleme kaydetmeye başlanmıştır. Bu dönemde birçok İslam şehrinde büyük kütüphaneler kurulmuştur. Bunlar aynı zamanda araştırma merkezleridir. Antik çağa ait birçok kitabın çevirileri yapılmıştır.

Antik çağda Thales’le başlayıp gelişen doğa felsefesinin İskenderiye kütüphanesinin yakılmasıyla kesintiye uğramasından sonra İslam uygarlığı içinde tekrar doğuşu Ebu Bekir el Razi ile olmuştur. Bunun yanı sıra Aristoteles ve idealizm felsefesinin takipçisi Farabi’ye ve idealizm ve doğa felsefesini birleştirmeye çalışan İbn-i Sina’yı önemli isimler arasında sayabiliriz.

Ebu Bekir el Razi İslam içindeki önemli akımlarla çatışmaya girmiş ve İslam uygarlığı içinde thales benzeri bir gelenek kuramamıştır. Daha sonraları Moğol istilası ve Haçlı seferlerinin sonucu olarak bu gelişme durmuştur. Bilhassa Moğol istilası bu elde edilen gelişmelere büyük darbe vurmuştur. Sadece Sivas kütüphanesinin yakılmasında 250.000 kitap yok olmuştur.

Bu dönemde İslam uygarlığının en önemli başarısı Budistlerden aldıkları rakamlarla antik dönem eserlerden elde ettikleri geometriyi sentezleyerek analitik geometri ve cebiri geliştirmeleridir. İspanya’daki endülüs uygarlığı aracılığıyla bilhassa İbn-i Rüşd ve diğer bilim adamlarının eserlerinin Latinceye çevrilmesi Bertrand Russell’in deyimiyle Avrupa uygarlığının doğuşu olmuştur. Tahran yakınlarında kurulan Razi Enstitüsü onun adına kurulmuştur ve doğumu olan 27 Ağustos günü her yıl İran’da tıp bayramı olarak kutlanır. 

Filozoflar Gösterim: 5165
Yazdır